سازمان تجارت جهانی
سازمان تجارت جهانی[1] : در سی ام اکتبر سال 1947 میلادی ( برابر با 1326 هجری
شمسی)، موافقت نامه ای با عنوان « موافقت نامه ی عمومی تعرفه و تجارت »[2] (گات سابق) به امضای 23 کشور جهان رسید. هدف اصلی این موافقت نامه، ایجاد نظام اقتصادی بین المللی آزاد بود و در آن از دولت های امضا کننده خواسته شده بود که دخالت خود را در امور تجارت بین الملل به کم ترین حد برسانند تا بنگاه های تولیدی از قدرت و امکانات رقابتی یک سانی در سطح بین المللی برخوردار شوند.
« گات » در نظر داشت این هدف نهایی را از طریق اصول زیر تحقق بخشد:
1. اصول دولت کامله الوداد: براساس این اصل، چنانچه یکی از اعضا در زمینه ی عوارض گمرکی وارداتی یا صادراتی شرایط مساعدی را به کشوری اعطا کند، سایر کشورهای عضو خود به خود باید این شرایط را رعایت کنند.
2. اصل تسری رفتار داخلی: براساس این اصل، مقررات مربوط به کالاهای داخلی و خارجی باید یکسان باشد. هدف از این اصل، جلوگیری از وضع مقرراتی است که بین کالاهای داخلی و خارجی تبعیض قائل می شود.
3. کاهش تدریجی عوارض گمرکی: اعضای گات با انجام مذاکرات همه جانبه در اجلاس مختلف، درصدد کاهش مرحله ای و گام به گام عوارض گمرکی بودند.
4. ممنویت برقراری محدودیت های مقداری: گات در نظر گرفتن محدودیت های تجاری از طریق تعیین سهمیه برای صادرات و واردات کشورهای عضو را منع می کند. 5. تنظیم قواعد و مقررات صادراتی: گات در زمینه ی صادرات و گسترش آن مقرراتی
وضع کرده است. بر این اساس چنانچه کشوری به « دامپینگ »[3] مبادرت کند (یعنی کالایی را در خارج با قیمتی کم تر از داخل بفروشد)، سایر کشورهای مجازند که با وضع عوارض « ضد دامپینگ » به مقابله با آن برخیزد.
تعداد اعضای گات در ابتدا 23 کشور بود اما تا اوایل دهه ی 1980 میلادی این تعداد به 83 کشور رسید و پس از آن نیز افزایش یافته است. اعضای گات به طور مستمر با یک دیگر ارتباط و گفت و گو دارند و نشست های آن ها که به « دور » معروف است، هر چند سال یک بار در سطح وزرا برگزار می شود.
امروزه موافقت نامه ی (گات) به « سازمان تجارت جهانی » تغییر نام داده است.
با سپاس
محرم سعیدی-